Of, om maar even met de deur in huis te vallen, het topstuk van de week!

Wie in de achttiende of negentiende eeuw geleerd was, bezat in de regel een flinke bibliotheek. In navolging van Engelse landhuizen werd het gewoonte om op de kasten in de bibliotheek een borstbeeld van een Griekse wijsgeer te zetten, om zo je interessante achtergrond nog maar eens te onderstrepen. In de shop hebben wij vandaag één zo’n borstbeeld met het portret van de Griekse filosoof Chrysippos. Deze Stoïcijnse filosoof schreef vele boeken en wordt gezien als de tweede grondlegger van het stoïcisme. Zijn werken inspireerden vele classici. Later bleef zijn portret bekend als symbool voor wijsheid. 

De buste in de shop is een gipsafgietsel van prachtige kwaliteit van een Romeins beeld daterend uit ca. 200 v.Chr. Het borstbeeld is vervaardigd in ca. 1860-1880 in Frankrijk, en bevond zich lange tijd in het Amsterdam Pipe Museum. Het afgietsel is een prachtig voorbeeld van zijn populariteit ooit, nu een zeldzaam verzamelobject. 

Ook uit het Amsterdam Pipe Museum twee leuke, typisch twintigste eeuwse objecten: sigarettenstandaards. Toen sigarettenroken nog heel gewoon was gold het als algemene beleefdheid dat je aan je gasten sigaretten aanbood. Deze Moorse zilveren standaard past helemaal in de sfeer van de Egyptische sigaretten die tot aan de Tweede Wereldoorlog populair waren. Met een luciferdoosje op de houder kon je gemakkelijk je sigaret aansteken.

De porseleinen Pierrot is van wat later datum, toen ‘Made in Japan’ nog een grote aanbeveling was. Deze asbak heeft houdertjes waarin precies een sigaret past, zowel om ze te presenteren als ook om het eindje in te steken zodat de peuk dooft zonder te blijven walmen. Twee zeer praktische gebruiksvoorwerpen die niet meer van deze tijd zijn, maar juist daarom zo leuk!

Uit het Stedelijk Museum Schiedam hebben we twee historische curiositeiten die te maken hebben met het stokersvak.

Omstreeks 1600 begon men in Schiedam jenever te stoken. Dat gebeurde in kleine branderijen waar alle fasen in het productieproces met de hand werden verricht. Het werk in een ambachtelijke stokerij, zoals het trap op trap af zeulen van een eikenhouten heetwaterkit of het roeren van het beslag, was fysiek zwaar. Voor dergelijke werkzaamheden werden specifieke gereedschappen gebruikt, die vandaag de dag veelal in onbruik zijn geraakt.

Een mooi voorbeeld is de beslagriek. Dit gereedschap werd in een oudhollandse branderij, zoals een jeneverbranderij of een moutwijnbranderij, gebruikt om het te gisten beslag te roeren dat in beslagkuipen werd opgeslagen. De beslagriek werd gebruikt vanaf de 17de eeuw tot aan 1900, waarna de productieprocessen veranderden. Het exemplaar in de shop dateert uit het einde van de 19de eeuw, en is zowel een historisch interessant als decoratief object.

Een ander veelgebruikt gereedschap in de stokerij was de heetwaterkit, ofwel schenkkan. Deze werd in de branderij gebruikt om heet water te verslepen. Een heetwaterkit werd vaak vervaardigd uit eikenhout en beslagen met koper. We hebben nu in de shop een dergelijk gegraveerd koperen plaatje dat op een heetwaterkit heeft gezeten. De heetwaterkit was in gebruik vanaf de 17^e eeuw tot ca. 1930. Het plaatje in de shop is eind 19e-eeuws, en heeft onder andere de inhoudsmaat en Schiedam gegraveerd staan.

Indisch klaptafeltje

Toen Indonesië nog Nederlands-Indië heette zochten Nederlanders steeds naar leuke souvenirs om vanuit Indië mee naar Nederland te nemen, als cadeau voor familie of om zich na definitieve terugkeer te omringen met dingen die de sfeer van ‘Insulinde’ levend hielden. Op Java en de andere eilanden waren de lokale ambachtslieden graag bereid om hiervoor werk te maken en dit werk voor een mooie prijs te verkopen.

Twee vaklieden hebben dit bijzondere tafeltje gemaakt. Een koperslager heeft uit een grote plaat messing het blad gehamerd, met traditionele motieven. De houtsnijder heeft uit hard teakhout de poten gedraaid en gesneden. Ingenieus in elkaar gezet vormen de poten een stevig onderstel voor het blad. Door de constructie kon het geheel ook nog gemakkelijk in een hutkoffer verpakt worden voor transport. Een prachtige souvenir uit Tempo Doeloe.